Adli Sicil Kaydının Silinmesi

ADLİ SİCİL KAYDININ SİLİNMESİ

Adli Sicil Kanunu’nun 4. maddesinde adli sicile kaydedilecek bilgiler tek tek sayılmıştır. Bu kayıtlar sonsuza kadar saklanmamaktadır. Adli sicil kayıtlarının tümünün silinmesi olanaklıdır. Disiplin suçları ve sırf askeri suçlara ilişkin mahkûmiyet hükümleri, disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararlar ile idari para cezasına ilişkin kararlar adli sicile kaydedilmediğinden (AdSK 5), silinmesi de söz konusu olamaz.

Kanunumuz, adli sicil kaydının silinmesi bakımından üç aşamalı bir sistem getirmiştir.  İlk aşamada adli sicil bilgileri silinerek arşiv kaydına alınmaktadır. Aşağıdaki hallerde adli sicildeki bilgiler arşiv kaydına alınır (AdSK 9/1)

1. Cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması,
2. Ceza mahkumiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikâyetten vazgeçme veya etkin pişmanlık,
3. Ceza zamanaşımın dolması,
4. Genel af

Yabancı mahkemelerce verilmiş olup da sicile kaydedilen hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkumiyetler ise kesinleştiği tarihten mahkûmiyet kararında belirtilen sürenin geçmesiyle birlikte arşiv kaydına alınır. Adli para cezasına mahkûmiyet hükümleri ile cezanın ertelenmesine ilişkin hükümler, adli sicil kaydına alınmadan doğrudan arşive kaydedilir. (AdSK 9/3)

İlgilinin ölümü durumunda ise adli sicil bilgileri arşiv kaydına alınmaksızın tamamen silinir. (AdSK 9/2)

Adli sicil bilgileri ilgili kişiye, vekaletnamede açıkça belirtilmek koşuluyla vekiline kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına verilirken (AdSK 7); arşiv bilgileri kişinin kendisi, vekaletnamede açıkça belirtilmek koşuluyla vekili, bir soruşturma veya kovuşturma kapsamında da Cumhuriyet Başsavcılıkları, hâkim veya mahkemeler, yetkili seçim kurulları ve özel kanunlarda gösterilen hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından istenebilir (AdSK 10/1). On sekiz yaşından küçüklerle ilgili olarak adli sicil ve arşiv kayıtları ancak soruşturma ve kovuşturma kapsamında değerlendirilmek üzere Cumhuriyet Başsavcılıkları, hakim veya mahkemelerce istenebilir (Adsk 10/3).

İkinci aşamada arşiv bilgilerinin de silinmesi olanaklıdır. Adli Sicil Kanunu’nun 12/1 maddesine göre,

1. İlgili ölümü üzerine ve
2. Anayasanın 76. Maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkumiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren;
1. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla on beş yıl geçmesiyle,
2. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle,
3. Diğer mahkumiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren beş yıl geçmesiyle, tamamen silinir.

Adli sicil kayıtlarının silinmesi ile arşiv kayıtlarının silinmesinin ayrı şartlara tabi olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Nitekim, hükümlünün adli sicil kayıtlarının ve arşiv kaydının silindiği bir mahkeme kararını bozan yüksek mahkeme, “anılan madde metninde, “affa uğramış olsalar bile” ibaresi bulunan, başta Anayasa’nın 76. maddesi ve özel kanunlarda (2839 sayılı Milletvekili Seçim Kanunu’nun 11. maddesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesi, 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun’un 7. maddesi vb. gibi) sayılan suç ve cezaların ise 5352 sayılı Kanun’un 10. maddesine istinaden istenildiğinde verilmek üzere arşiv kaydına alındığı, aynı kanunun 12. maddesinde sayılan şartlar dışında silinmesine yasal olanak bulunmadığı, bu bağlamda; adı geçenin silmeye konu suçunun 657 sayılı Kanun’da sayılan suçlardan olması sebebiyle bahse konu kaydın mevzuat gereği adli sicil kaydından çıkarılarak arşiv kaydına alınması ile yetinilmesi gerekeceği, arşiv kaydının da silinmesi mümkün olmadığı gözetilmeden” yazılı şekilde karar verilmesini yasaya aykırı görerek, mahkeme kararını bozmuştur.

Hem arşiv hem de adli sicil kayıtlarının silindiği haller ise şunlardır:

1. Fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması halinde, bu suçtan mahkumiyete ilişkin adli sicil ve arşiv kayıtları, talep aranmaksızın tamamen silinir (AdSK 12/2).
2. Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının kesinleşmesi halinde, önceki mahkûmiyet kararına ilişkin adli sicil ve arşiv kaydı tamamen silinir (AdSK 12/3)

Adli sicil ve arşiv kayıtları silinme işleminin Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü tarafından yapılması gerekir (Adli Sicil Kanunu Geçici Madde 2/3). Mahkemenin silinme kararı vermesi hukuka aykırıdır.

Adli sicil kaydının silinerek arşive alınması halinde dahi, Devlet Memurları Kanunu gereğince memuriyetten yasaklılık hallerinden biri varsa, memuriyete dönüş mümkün değildir. Konu sitemizde Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi bahsinde ayrıntılı olarak ele alınmıştır.

Av. M. Çağatay TANÇ